Sáng 27/6, tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Đường bộ, gồm 6 chương, 86 điều quy định về hoạt động đường bộ và quản lý Nhà nước về hoạt động đường bộ.

Quang cảnh phiên làm việc sáng 27/6 tại Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội. Ảnh: Nam An

Trong đó, tại Điều 50 về phí sử dụng đường bộ cao tốc, Luật cho phép: Nhà nước thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác, bao gồm:

Đường cao tốc do Nhà nước đầu tư theo hình thức đầu tư công. Đường cao tốc được đầu tư theo các hình thức khác khi kết thúc hợp đồng, chuyển giao cho Nhà nước.

Về quản lý, sử dụng các nguồn thu từ phí sử dụng đường cao tốc, Luật Đường bộ quy định:

Cơ quan quản lý đường bộ trực tiếp tổ chức khai thác tài sản nộp số phí thu được vào ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí.

Tổ chức nhận nhượng quyền thu phí, nhượng quyền kinh doanh - quản lý nộp số tiền nhận nhượng quyền theo quy định vào ngân sách nhà nước, số tiền phí thu được trong thời gian thực hiện hợp đồng chuyển nhượng không phải nộp ngân sách Nhà nước, trừ phần doanh thu phải chia sẻ cho Nhà nước theo quy định của pháp luật.

Luật Đường bộ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025; tuy nhiên một số điều, khoản sẽ có hiệu lực sớm hơn, trong đó có Điều 50 có hiệu lực kể từ ngày 1/10/2024.

Từ trước đến nay, việc thu phí đường bộ cao tốc chỉ thực hiện thu phí với những đoạn được đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP); còn các dự án do vốn Nhà nước đầu tư không thu phí.

Như vậy, Luật Đường bộ vừa ban hành là căn cứ pháp lý để thực hiện thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác như: Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn… đã đưa vào khai thác nhưng chưa thu phí do chưa có quy định của luật.

Trên địa bàn Nghệ An, có 2 dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông đi qua là đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt được đầu tư theo 2 phương thức khác nhau.

Trong đó, đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu có chiều dài 50 km (Thanh Hóa 6,5 km và Nghệ An 43,5 km), có tổng vốn đầu tư 7.293 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước nên từ khi đưa vào khai thác tạm ngày 1/9/2023 và chính thức khánh thành vào ngày 18/10/2023 không thu phí. Tuy nhiên, với việc ban hành Luật Đường bộ, thời gian tới phương tiện di chuyển trên đoạn cao tốc này sẽ đóng phí.

Cầu cạn trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt. Ảnh tư liệu: PV

Còn đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt có tổng chiều dài 49,3 km (Nghệ An 44,4 km và Hà Tĩnh 4,9 km), được thực hiện theo hình thức hợp đồng đối tác công tư (PPP) với tổng mức đầu tư gần 11.158 tỷ đồng (nguồn vốn nhà đầu tư hơn 5.090 tỷ đồng; nguồn vốn Nhà nước tham gia trong dự án gần 6.068 tỷ đồng).

Ngày 28/4 vừa qua, Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với UBND tỉnh các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh tổ chức thông xe đưa vào khai thác Dự án đường bộ cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt (đoạn từ Diễn Châu đến Quốc lộ 46B) có chiều dài khoảng 30 km đi qua địa phận các huyện: Diễn Châu, Nghi Lộc, Hưng Nguyên của tỉnh Nghệ An, với điểm đầu thuộc xã Diễn Cát, huyện Diễn Châu kết nối với điểm cuối Dự án thành phần Nghi Sơn - Diễn Châu; điểm tách làn tại nút giao Quốc lộ 46B thuộc xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An.

19,3 km đoạn từ nút giao Quốc lộ 46B, xã Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An đến điểm cuối tại xã Thanh Bình Thịnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, tiếp nối với dự án cao tốc Bãi Vọt - Hàm Nghi cũng dự kiến sẽ khai thác vào cuối tháng 6 này.

Do đây là dự án thực hiện theo phương thức đối tác công tư nên ngay từ đầu đã có phương án thu phí. Doanh nghiệp dự án được phép thu phí và vận hành khai thác 16 năm 6 tháng 8 ngày.

Trên đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt sẽ có 3 trạm thu phí đặt ở xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc và nút giao Quốc lộ 46B - Hưng Tây, huyện Hưng Nguyên, cùng thuộc tỉnh Nghệ An và trạm đặt ở nút giao Quốc lộ 8 đoạn qua xã Thanh Bình Thịnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh.

Theo quy định tại khoản 1, Điều 44, Luật Đường bộ: Đường bộ cao tốc (sau đây gọi là đường cao tốc) là một cấp kỹ thuật của đường bộ, chỉ dành cho một số loại xe cơ giới tham gia giao thông theo quy định, có dải phân cách phân chia hai chiều xe chạy riêng biệt, không giao nhau cùng mức với một hoặc các đường khác, được bố trí hàng rào bảo vệ, trang thiết bị phục vụ, bảo đảm giao thông liên tục, an toàn, rút ngắn thời gian hành trình, chỉ cho xe ra, vào ở những điểm nhất định.

Nguồn: baonghean.vn